Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 2013

Σουβλάκι: Μια...τυλιχτή ιστορία


Σουβλάκι: Μια...τυλιχτή ιστορία


Για εμάς τους Έλληνες, το σουβλάκι είναι πολύ περισσότερο από ένα απλό fast food, όπως θέλουν να πιστεύουν οι υπόλοιποι λαοί. Βλέπετε η ιστορία του τυλίγεται με λαδόκολλα και αναδύει μυρωδιές από αχνιστό χοιρινό και ευωδιαστό τζατζίκι (ίσως και με μια μουσική υπόκρουση από το συρτάκι του Ζορμπά, στο βάθος).
Έτσι, με αυτό το άρθρο θέλουμε να εξετάσουμε τι σημαίνει το σουβλάκι, όχι μόνο διατροφικά.

Οβελίσκος ο Ελληνικός!
Το σουβλάκι πρωτοπαρουσιάζεται στην Αρχαία Ελλάδα, καθώς ήταν γνωστό με την ονομασία 'οβελίσκος' (από τη λέξη οβελός = σούβλα). Εμφανίζεται δε μεταξύ άλλων στα έργα του Αριστοφάνη, του Ξενοφώντος, του Αριστοτέλη.
Μια απλή συνταγή από μικρά κομμάτια κρέατος, καρφωμένα κατά μήκος σε ένα 'δαυλό' μαζί με μια φέτα ψωμί, όχι πολύ μακριά από τη σημερινή του μορφή, ιδίως όταν το επιλέγουμε σαν 'καλαμάκι' με λίγο ψωμί, στο σουβλατζίδικο, στην ταβέρνα ή στον υπαίθριο και πλανόδιο πωλητή -αφού το μόνο που χρειάζεται είναι μια πρόχειρη ψησταριά-.
Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του Αθηναίου στο έργο του Δειπνοσοφιστές, όπου ο Ηγήσιππος στο 'Οψαρτυτικό' του, (δηλ. στον οδηγό μαγειρικής που συνέταξε), αναφέρει ένα έδεσμα που λεγόταν 'κάνδαυλος'. Άλλωστε παρόμοιες αναφορές ανευρίσκονται και στην Ομήρου Ιλιάδα.
Τυλιχτή…ιστορία
Έκτοτε και στο πέρασμα των χρόνων το συναντάμε σε πολλούς πολιτισμούς και σε διάφορες παραλλαγές. Από την ασιατική μέχρι την αραβική, την ισπανική ή ακόμα και τη γαλλική κουζίνα, η ιδέα του τυλιγμένου κρέατος σε κάποιο είδος πίτας ή απλά χαρτί, μαζί με διάφορα συστατικά όπως λαχανικά και μπαχαρικά απαντάται παντού.
Σε ρωμαϊκά κείμενα του 1ου αιώνα μ.Χ. (με εντόσθια), στην Κωνσταντινούπολη μετά την άλωση αλλά και στη νεοελληνική εποχή, όπου παίρνει τη σημερινή του μορφή, τυλιγμένο μέσα σε πίτα από άλευρο, με λίγο τζατζίκι, τομάτα και κρεμμύδι.
Αλλοτρίωση
Όντας λοιπόν πολυπολιτισμική λιχουδιά και χωρίς κοινωνικούς ή ταξικούς περιορισμούς, το σουβλάκι αναπτύχθηκε, τροποποιήθηκε, αλλοιώθηκε και αλλοτριώθηκε, τουλάχιστον γαστριμαργικά. Πλέον το βρίσκουμε με κοτόπουλο, γύρο, ντόνερ, σουτζούκι, ακόμα και λουκάνικο.
Μπορεί να περιέχει δε πατάτες τηγανιτές, μουστάρδα, σος, κέτσαπ, μαρούλι, λάχανο (κυπριακό), πάπρικα κτλ. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, η πατροπαράδοτη αξία παραμένει ίδια. Ισχύει όμως το ίδιο και διατροφικά;
Θρεπτικό γεύμα ή…θερμιδική βόμβα;
Για τη θρεπτική αξία του σουβλακιού έχουν ειπωθεί και γραφτεί πολλά κι αυτό λόγω της ποικιλίας στη σύσταση που μπορεί να έχει. Στη βασική του μορφή ζυγίζει περίπου 180-200 γραμμάρια και αποτελείται από πίτα 60-70 γραμμαρίων και χοιρινό κρέας 40-50 γραμμαρίων, τομάτα και τζατζίκι.
Εμπεριέχει όλα τα μακροθρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη), βιταμίνες του συμπλέγματος Β (θειαμίνη, νιασίνη, κυανοκοβαλαμίνη κτλ) και άλλα ιχνοστοιχεία και μέταλλα, αναλόγως και τη γέμιση. Αποκλείοντας όμως τις υπόλοιπες παραλλαγές και εμμένοντας στο κλασικό σουβλάκι, παρατηρούμε ότι δύο βασικά χαρακτηριστικά, δηλαδή το περίσσιο λίπος στο χοιρινό κρέας και το λάδι στην πίτα μπορούν να το εκτινάξουν από τις 300 θερμίδες περίπου (όπου προσθέτοντας και μια σαλάτα αποτελεί ένα πλήρες και συνάμα ελαφρύ γεύμα), στις 500! Αν κιόλας προσθέσουμε τηγανιτές πατάτες και κάποια σος, τότε σίγουρα ξεπερνάμε τις 700!
Προσέχουμε για να…έχουμε!
Ακόμα, έτσι προσλαμβάνουμε αυξημένες ποσότητες χοληστερόλης και κορεσμένων λιπαρών. Και, καλό είναι να αναλογιστούμε τόσο την ποιότητα του κρέατος όσο και του λαδιού, που είναι συνήθως φοινικέλαιο. Το χοιρινό θα πρέπει να είναι περιεκτικότητας 15-22% σε λιπαρά και το λάδι να χρησιμοποιείται το πολύ μια φορά για το ψήσιμο και μετά να πετιέται, καθώς το συγκεκριμένο οξειδώνεται και δημιουργεί πολικά πολυμερή (καρκινογόνες ουσίες) πολύ εύκολα.
Πολλές φορές μάλιστα οι πρώτες ύλες είναι αμφιβόλου ποιότητας και το καλαμάκι θα έχει πολύ λίπος και η πίτα πολύ (και μάλλον ξαναχρησιμοποιημένο) λάδι για λόγους οικονομίας ή και γεύσης. Εντούτοις όλα τα παραπάνω είναι δύσκολα να τα ξεχωρίσετε παραμόνο αφού θα έχετε ήδη φάει, οπότε φροντίστε αν είναι δυνατόν να γνωρίζετε τον εστιάτορα, να ζητάτε αλάδωτη πίτα και καλαμάκι κοτόπουλο, ιδίως αν προσέχετε το βάρος, τη χοληστερόλη, ή γενικά τη διατροφή σας …
Το υγιεινό όμως, είναι και γευστικό;
Δεν έχετε παρά να πειραματιστείτε στο σπίτι. Ψωνίστε πίτες ολικής άλεσης (θα εκπλαγείτε με τη γεύση τους!) και ψήστε τις στα κάρβουνα με καλαμάκι από άπαχο χοιρινό (αφαιρέστε τα λιπαρά κομμάτια, είναι ορατά), ή κοτόπουλο ή γαλοπούλα.
Δοκιμάστε συνταγές με γέμιση από λαχανικά όπως ντομάτα, μαρούλι, πιπεριές, μανιτάρια, ψιλοκομμένο καρότο, κτλ. με σος γιαουρτιού ή μουστάρδας με διάφορα μπαχαρικά και μυρωδικά όπως κόκκινο πιπέρι, κύμινο, μαϊντανό και άλλα.
Σουβλάκι με…σφραγίδα!
Έτσι, αν δεν είστε από τους πολύ νοσταλγικούς καλοφαγάδες, θα έχετε ένα πλούσιο αλλά και ελαφρύ γεύμα στο πιάτο σας με…πιστοποίηση υγιεινής διατροφής. Πράγματι, σχετικά πρόσφατα το σουβλάκι κατέκτησε το πιστοποιητικό 'καλού διατροφικού προϊόντος', υπό προϋποθέσεις, από το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ.
Εφόσον το κρέας είναι άπαχο και 'καθαρό' (από συγκεκριμένα μέρη του ζώου), η πίτα από αλεύρι ολικής αλέσεως, το αλάτι ελάχιστο και η ντομάτα βιολογικής καλλιέργειας, χωρίς τις υπόλοιπες 'προστιθέμενες αξίες' όπως είναι πατάτες τηγανητές και τα λάδια, μπορείτε να το ευχαριστηθείτε άφοβα.
Άλλωστε το σουβλάκι είτε έτσι είτε αλλιώς, θα είναι πάντα το αγαπημένο μας σουβλάκι, που ανέθρεψε γενιές και γενιές Ελλήνων και…όχι μόνο. Καλή σας όρεξη!

Πηγή: www.iatronet.gr

Δευτέρα 4 Νοεμβρίου 2013

Γρήγορες και πρακτικές λύσεις πρωινού για πολυάσχολους!


Το πρωινό αποτελεί ίσως το σημαντικότερο γεύμα της ημέρας. Ωστόσο είναι και το πιο συχνά παραλειπόμενο γεύμα, κυρίως λόγω της έλλειψης χρόνου προετοιμασίας και κατανάλωσης.


Μερικές ιδέες για γρήγορο πρωινό, έτσι ώστε να μη χάνετε την ευκαιρία να φορτίσετε τον οργανισμό σας με ενέργεια στο ξεκίνημα της ημέρας είναι οι εξής:

• Τοστ: ετοιμάστε το από το βράδυ ή αγοράστε ένα απέξω – προσέχοντας ωστόσο τα υλικά. Προτιμήστε ψωμί σικάλεως, ολικής άλεσης ή πολύσπορο, τυρί χαμηλών λιπαρών και γαλοπούλα ή άπαχο ζαμπόν και αποφύγετε την προσθήκη βουτύρου και μαγιονέζας.

• Κουλούρι Θεσσαλονίκης: αν περνάτε από φούρνο ή κουλουρά, η λύση αυτή είναι ιδανική. Μπορείτε επίσης να προμηθευτείτε κουλούρια από το σούπερ μάρκετ, να τα συντηρείτε στην κατάψυξη και κάθε βράδυ να βγάζετε από ένα και να το παίρνετε μαζί σας. Αν υπάρχει επιλογή, προτιμήστε κουλούρι σικάλεως ή πολύσπορο.

• Χυμός: όταν αγοράζετε τον καφέ σας, ζητήστε να σας στύψουν και ένα φυσικό χυμό πορτοκάλι.

• Γάλα ή γιαούρτι χαμηλών λιπαρών με δημητριακά: μπορείτε να προμηθευτείτε από το σούπερ μάρκετ ή από το περίπτερο γάλα ή γιαούρτι χαμηλών λιπαρών και να τα συνοδέψετε με δημητριακά ολικής άλεσης που θα έχετε ήδη στο γραφείο ή με μια μπάρα δημητριακών. Αποθηκεύστε τα στο ψυγείο της δουλειάς και φάτε το πρωινό σας με την άφιξη σας.


πηγή: www.neadiatrofis.gr

Παχαίνουν τα μακαρόνια;


Πιο είναι το πιο εύκολο, γρήγορο, οικονομικό, νόστιμο και αγαπημένο φαγητό για μικρούς και μεγάλους; Μα φυσικά η απάντηση είναι απλή: η μακαρονάδα! Όλο το πρωί τρέχεις και γυρνάς αργά στο σπίτι και φαγητό δεν υπάρχει, ποια είναι η σκέψη που περνάει από το μυαλό σου; "Ας φτιάξω γρήγορα μια μακαρονάδα".
Μακαρόνια με τυρί ή με σάλτσα ντομάτας ή με κιμά ή με γιαούρτι αποτελούν μια γρήγορη, οικονομική και νόστιμη λύση για πολλούς. Όμως, είναι άραγε ιδανικά και για τη σιλουέτα μας; Δυστυχώς, όσο νόστιμα και αν είναι υπάρχουν πολλές παρεξηγήσεις εις βάρος τους. Πολλοί υποστηρίζουν ότι παχαίνουν, ότι αυξάνουν την κυτταρίτιδα, ότι επιβαρύνουν το ζάχαρο, ότι αυξάνουν το κοιλιακό πάχος. Είναι άραγε αλήθεια όλα αυτά;
Η απάντηση είναι ΌΧΙ. Τα μακαρόνια δεν παχαίνουν, αλλά η τεράστια ποσότητα στο πιάτο μας. Ας το πάρουμε όμως πιο αναλυτικά: Μία μικρή μερίδα μακαρόνια (140 γρ) περιέχει λιγότερο από 1 γρ λίπους και μόνο 220 θερμίδες, περίπου 15% των ημερήσιων θερμιδικών απαιτήσεων, ενώ περιέχει 43 γρ υδατάνθρακες και 8γρ πρωτεΐνες. Τα μακαρόνια είναι πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες, σίδηρο (βοηθά στην παραγωγή αιμοσφαιρίνης), σελήνιο (ισχυρότατο αντιοξειδωτικό), ασβέστιο (ενδυνάμωση οστών), φώσφορο, πρωτεΐνες και βιταμίνες του συμπλέγματος Β (Θιαμίνη, Ριβοφλαβίνη, Νιασίνη, φολικό οξύ), ενώ περιέχουν ελάχιστα λιπαρά, χοληστερόλη και νάτριο. Επίσης, οι πρωτεΐνες που περιέχουν είναι υψηλής ποιότητας και εύπεπτες, γεγονός ιδιαίτερα ελκυστικό για βρέφη, παιδιά που βρίσκονται σε ανάπτυξη, ασθενείς με χρόνιες παθήσεις και ηλικιωμένους που έχουν ανάγκη για υψηλής ποιότητας πρωτεΐνες.
Ήδη προαναφέρθηκε ότι τα ζυμαρικά είναι πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες, οι οποίοι είναι η καλύτερη πηγή ενέργειας που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός. Ο χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης των σύνθετων υδατανθράκων, απορροφώνται σιγά και σταδιακά από τον οργανισμό, σε αντίθεση με τους απλούς υδατάνθρακες που απορροφώνται άμεσα και αυξάνουν απότομα τη γλυκόζη στο αίμα. Για αυτό το λόγο οι σύνθετοι υδατάνθρακες επιφέρουν πιο γρήγορο κορεσμό στον ανθρώπινο οργανισμό.
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι τα μακαρόνια ειδικά τα ολικής αλέσεως, όταν καταναλώνονται σε μικρή ποσότητα και με σωστό και υγιεινό τρόπο μαγειρέματος, αποτελούν ένα ιδανικό και εύπεπτο γεύμα πλούσιο σε ενέργεια και φυτικές ίνες. Ας μην ξεχνάμε ότι βρίσκονται στη βάση της διατροφικής μεσογειακής πυραμίδας.
Οι συνταγές που αναφέρονται σε μακαρονάδες είναι αμέτρητες....Ας πάρουμε όμως μια ιδέα για το πως θα μπορούσαμε να έχουμε ένα ελαφρύ και πρωτότυπο πιάτο χωρίς λιπαρά.
Συνταγή Νο 1:
Μακαρόνια με γιαούρτι και τυρί κρέμα τύπου φιλαδέλφεια light
Υλικά
  • 1/2 - 1 πακέτο μακαρόνια
  • 1 - 2 κεσεδάκι(α) γιαούρτι στραγγιστό light
  • 1/2 - 1 κονσέρβα μανιτάρια τεμαχισμένα
  • 1/2 - 1 πακέτο τυρί φιλαδέλφεια light με γεύση σκόρδο
  • 1 πιπεριά πράσινη κομμένη
  • 1 κρεμμύδι ξερό ψιλοκομμένο
  • 2 κουταλιές λάδι
Εκτέλεση:
Βράζουμε τα μακαρόνια
Σε ένα βαθύ αντικολλητικό τηγάνι ρίχνουμε το λάδι και μόλις κάψει ρίχνουμε τα λαχανικά μας.
Αφού σωταριστούν καλά χαμηλώνουμε την φωτιά και ρίχνουμε το γιαουρτάκι, ανακατεύουμε και στην συνέχεια ρίχνουμε και το φιλαδέλφεια, ανακατεύουμε όλα μαζί τα υλικά και στην συνέχεια μέσα στο τηγάνι ρίχνουμε και τα μακαρόνια και είναι έτοιμο.
Συνταγή Νο 2:
Κρύα μακαρονοσαλάτα με σως γιαουρτιού
Υλικά:
  • ½ πακέτο βίδες
  • 2 αυγά
  • 1 κόκκινη πιπεριά
  • 4 φέτες βραστή γαλοπούλα
  • 4 κ.σ. καλαμπόκι
  • μια χούφτα σπανάκι φρέσκο
  • κεφαλοτύρι τριμμένο
Για τη σως γιαουρτιού
  • 3 κ.σ. γιαούρτι στραγγιστό
  • 2 κ.σ. καυτερή μουστάρδα
  • ελαιόλαδο
  • ξύδι μπαλσάμικο
  • αλάτι
  • πιπέρι
Εκτέλεση:
Ετοιμάζουμε τη σως πρώτα. Ανακατεύουμε το γιαούρτι με την μουστάρδα, το ελαιόλαδο και το ξύδι μέχρι να δέσει. Προσθέτουμε και λίγο αλάτι και πιπέρι.
Βράζουμε τα αυγά και τα μακαρόνια.
Κόβουμε σε κυβάκια την πιπεριά και την γαλοπούλα.
Βάζουμε όλα μας τα υλικά σε ένα μπολάκι και από πάνω ρίχνουμε την σώς. Ανακατεύουμε καλά και έχουμε μια πολύ νόστιμη σαλάτα.
Συνταγή Νο 3:
Πέννες με μανιτάρια, κοτόπουλο και καρύδια
Υλικά:
  • 500 γρ. Πέννες βρασμένες
  • 200 γρ. Μανιτάρια σε φέτες
  • ½ φλ. Λευκό ξηρό κρασί
  • λίγο μαιντανό
  • 2 φλ. Κοτόπουλο φιλέτο βραστό ή ψητό σε λεπτές λωρίδες
  • ½ φλ. Σπασμένα καρύδια
  • 1 σκελίδα σκόρδο τριμμένη
  • 2 κ.σ. ελαιόλαδο
  • αλάτι, πιπέρι
  • 5 – 6 κ.σ. παρμεζάνα
Εκτέλεση:
Ζεσταίνουμε στο ελαιόλαδο και σοτάρουμε το σκόρδο σε μέτρια φωτιά, για περίπου ένα λεπτό.
Προσθέτουμε τα μανιτάρια και σοτάρουμε μέχρι να βγάλουν τα υγρά τους και να εξατμιστούν.
Σβήνουμε με το κρασί και συνεχίζουμε το μαγείρεμα μέχρι να εξατμιστεί περίπου το μισό κρασί και να ροδίσουν τα μανιτάρια. για περίπου 5 λεπτά. Αν θέλετε προσθέτετε και λίγο μαϊντανό.
Προσθέτουμε το κοτόπουλο και αλατοπιπερώνουμε.
Ανακατεύουμε με τις πέννες, τα καρύδια και πασπαλίζουμε με παρμεζάνα.

Πηγή: www.diatrofi.gr